คู่มือแนะแนวการสอนคำสอน - 2. วิธีการอบรมในความเชื่อของพระศาสนจักร

2. วิธีการอบรมในความเชื่อของพระศาสนจักร

164. เรื่องเล่าต่างๆ ในพระวรสารยืนยันถึงข้อมูลสำคัญของแนวทางการอบรมของพระเยซูเจ้า และสร้างแรงบันดาลใจให้แก่วิถีการอบรมของพระศาสนจักรด้วย ตั้งแต่แรกเริ่มพระศาสนจักรได้ดำเนินพันธกิจของตน “ในลักษณะที่เป็น การสืบเนื่องวิธีสอนของพระบิดาและพระบุตรอย่างแท้จริงและสามารถเห็นได้ พระศาสนจักร ‘ในฐานะที่เป็นมารดาของเรายังเป็นผู้ให้การศึกษาเรื่องความเชื่อแก่เราด้วย’ ทั้งหมดที่กล่าวมานี้คือ เหตุผลอันลึกซึ้งที่ทำให้กลุ่มคริสตชนอยู่ในการสอนคำสอนอันเป็นชีวิตของกลุ่มเอง ดังนั้น กลุ่มคริสตชนจึงประกาศ เฉลิมฉลอง ปฏิบัติงาน และยังคงเป็นศูนย์กลางของการสอนคำสอนที่สำคัญที่สุดและจำเป็นอย่างยิ่งสำหรับชีวิต ตลอดเวลาหลายศตวรรษที่ผ่านมาพระศาสนจักรได้ผลิตสิ่งล้ำค่าอันหาเที่เปรียบมิได้เกี่ยวกับวิธีสอนในเรื่องความเชื่อ ดังนี้ สิ่งที่สำคัญยิ่งกว่าสิ่งใดคือ การเป็นประจักษ์พยานของบรรดาผู้ศักดิ์สิทธิ์และครูคำสอนทั้งหลาย วิถีทางดำเนินชีวิตอันหลากหลายและรูปแบบดั้งเดิมต่างๆ ของการสื่อสารเรื่องศาสนา อย่างเช่นในระยะเวลาเรียนคำสอน หนังสือคำสอนต่างๆ คู่มือต่างๆ สำหรับการดำเนินชีวิตคริสตชน มรดกที่มีค่าของบรรดาปิตาจารย์ในเรื่องการสอนคำสอนเกี่ยวกับวัฒนธรรมความเชื่อ ในเรื่องหน่วยงานทั้งหลายและงานบริการต่างๆ ที่เกี่ยวกับการสอนคำสอน ทุกๆ สิ่งที่กล่าวถึงนี้ก่อเกิดเป็นส่วนหนึ่งของประวัติศาสตร์ของการสอนคำสอนและเข้าสู่ความทรงจำของกลุ่มชน และการดำเนินงานของครูคำสอนโดยความชอบธรรม”^{^[4]}

165. การสอนคำสอนได้รับการดลใจตามคุณลักษณะวิธีการอบรมของพระเจ้าดังที่ได้อธิบายมาแล้ว ด้วยวิธีนี้การสอนคำสอนจึงกลายเป็นงานให้การอบรมที่ก่อให้เกิดการเสวนาแห่งความรอดพ้นระหว่างพระเจ้ากับมนุษย์ ดังนั้น ลักษณะต่างๆ เหล่านี้จึงเป็นสิ่งสำคัญยิ่ง

- ทำให้ความคิดสร้างสรรค์เรื่องความรักของพระเจ้าที่ไม่หวังผลใดๆ เป็นที่ประจักษ์

- ชูเรื่องเป้าหมายปลายทางแห่งความรอดพ้นสากลให้โดดเด่นขึ้น

- กระตุ้นให้เกิดการกลับใจ อันจำเป็นเพื่อการนอบน้อมในความเชื่อ

- ประยุกต์ใช้หลักเกณฑ์ของธรรมชาติเชิงก้าวหน้าของการเปิดเผยและการอยู่เหนือทุกสิ่งของพระวาจาของพระเจ้า รวมทั้งการอยู่ในวัฒนธรรมเข้ากับวัฒนธรรมมนุษย์ด้วย

- รับรู้ถึงความเป็นศูนย์กลางของพระเยซูคริสตเจ้า พระวจนาถต์ของพระเจ้าผู้ทรงรับสภาพมนุษย์ ผู้ทรงกำหนดให้งานคำสอนเป็นวิธีการอบรมแห่งการรับสภาพมนุษย์

- ให้ความสำคัญแก่ประสบการณ์แห่งความเชื่อในชุมชน อย่างเหมาะสมแก่ประชากรของพระเจ้า

- ประสานวิธีการอบรมเชิงสัญลักษณ์ต่างๆ เข้าด้วยกัน เพื่อให้เกิดความสัมพันธ์ต่อกันระหว่างการกระทำและคำพูด

- ระลึกว่าความรักอันไม่จำกัดขอบเขตของพระเจ้านั้น เป็นเหตุผลสุดท้ายของทุกสิ่ง

166. หนทางของพระเจ้าที่ได้เปิดเผยมาและที่ประทานความรอดพ้น ร่วมกับการตอบสนองความเชื่อของพระศาสนจักรในประวัติศาสตร์ กลายเป็นบ่อเกิดและรูปแบบของวิธีการอบรมความเชื่อ เหตุนี้ การสอนคำสอนจึงมีลักษณะเป็นกระบวนการที่นำสู่วุฒิภาวะแห่งความเชื่อ อาศัยการเคารพต่อการก้าวเดินของผู้ที่เชื่อแต่ละคน ดังนั้น การสอนคำสอนจึงเป็นวิธีการอบรมด้านความเชื่อในภาคปฏิบัติ ควบคู่ไปกับ การนำสู่การเริ่มต้น การให้การศึกษา และการสอน โดยมีเอกภาพชัดเจนอยู่เสมอระหว่างเนื้อหาและวิธีการถ่ายทอด พระศาสนจักรตระหนักว่าพระจิตเจ้าทรงปฏิบัติงานเมื่อมีการสอนคำสอน กล่าวคือ การประทับอยู่ของพระองค์ทำให้การสอนคำสอนเป็นการอบรมด้านความเชื่อแบบดั้งเดิม

หลักเกณฑ์ในการประกาศสารแห่งพระวรสาร

167. ในการสอนคำสอน พระศาสนจักรเอาใจใส่ที่จะซื่อสัตย์ต่อหัวใจของสารแห่งพระวรสาร “บางครั้ง สิ่งที่บรรดาสัตบุรุษรับฟังในภาษาดั้งเดิมตามประเพณีนั้น อาจไม่สอดคล้องกับพระวรสารที่แท้จริงของพระเยซูเจ้าก็เป็นได้ ทั้งนี้ เพราะภาษาที่ใช้และเข้าใจกัน แม้มีความตั้งใจอันศักดิ์สิทธิ์ที่จะสื่อสารความจริงเกี่ยวกับพระเจ้าและมนุษยชาติก็ตาม แต่บางครั้งกลับเป็นการมอบพระเท็จเทียม หรืออุดมคติแบบมนุษย์ซึ่งมิใช่คริสตชนแท้จริงแก่พวกเขา เมื่อเป็นเช่นนี้ เราได้เพียงแต่ซื่อสัตย์ต่อรูปแบบ แต่มิได้สื่อสารถึงสาระสำคัญ”^{^[5]}ดังนั้นเพื่อหลีกเลี่ยงอันตรายนี้และเพื่อให้งานการประกาศพระวรสารได้รับการดลใจด้วยวิธีการอบรมของพระเจ้า จึงเป็นการดีที่การสอนคำสอนต้องพิจารณาหลักเกณฑ์ต่างๆ ซึ่งเชื่อมโยงกันอย่างใกล้ชิด เนื่องจากทั้งหมดล้วนมีที่มาจากพระวาจาของพระเจ้า

หลักเกณฑ์เชิงพระตรีเอกภาพและเชิงสัจธรรมว่าด้วยเรื่องพระคริสต์

168. การสอนคำสอนจำเป็นต้องอยู่ในเชิงพระตรีเอกภาพและเชิงพระคริสตเจ้า “พระธรรมล้ำลึกเรื่องพระตรีเอกภาพเป็นพระธรรมล้ำลึกศูนย์กลางของความเชื่อและชีวิตคริสตชน เป็นพระธรรมล้ำลึกของพระเจ้าในพระองค์เอง ดังนั้นจึงเป็นที่มาของพระธรรมล้ำลึกอื่นๆ ทั้งหมดของความเชื่อ เป็นแสงที่ส่องสว่างพระธรรมล้ำลึกเหล่านั้น”^{^[6]} พระคริสตเจ้าทรงเป็นหนทางที่นำไปสู่ธรรมล้ำลึกอันลึกซึ้งของพระเจ้า พระเยซูคริสตเจ้าไม่ทรงเพียงแต่ถ่ายทอดพระวาจาของพระเจ้าเท่านั้น พระองค์เองทรงเป็นพระวาจาของพระเจ้า การเปิดเผยของพระเจ้าว่าทรงเป็นพระตรีเอกภาพนั้นจำเป็นอย่างยิ่งสำหรับการเข้าใจเกี่ยวกับเรื่องต้นกำเนิดของศาสนาคริสต์และของพระศาสนจักร ไม่เพียงเท่านั้น ยังจำเป็นสำหรับการเข้าใจเรื่องความคิดของบุคคลในฐานะสิ่งที่มีสัมพันธภาพและ ความเป็นหนึ่งเดียวกัน การสอนคำสอนที่ปราศจากความชัดเจนเรื่องสารแห่งพระตรีเอกภาพ ที่ผ่านทางพระคริสตเจ้าไปยังพระบิดาในองค์พระจิตเจ้านั้นเป็นคำสอนที่อาจทรยศต่อเอกลักษณ์แท้ของการสอนคำสอนนั่นเอง

169. การยึดพระคริสตเจ้าเป็นศูนย์กลาง เป็นลักษณะเฉพาะของสารที่ถ่ายทอดในการสอนคำสอน สิ่งนี้หมายความว่าก่อนอื่นใดหมด ตรงศูนย์กลางของการสอนคำสอนทั้งมวลคือพระบุคคลของพระเยซูคริสตเจ้า ผู้ทรงชีวิต ประทับอยู่และทรงปฏิบัติงาน การประกาศพระวรสารหมายความถึง การนำเสนอพระคริสตเจ้าและทุกสิ่งในความสัมพันธ์กับพระองค์ ยิ่งกว่านั้น เพราะพระคริสตเจ้าทรงเป็น “กุญแจ ศูนย์กลาง และเป้าหมายแห่งประวัติศาสตร์มนุษยชาติทั้งหมด” (GS 10) การสอนคำสอนช่วยให้ผู้ที่เชื่อสามารถนำตนเองเข้าร่วมในประวัติศาสตร์ โดยการแสดงให้เห็นว่าพระคริสตเจ้าทรงเป็นความสมบูรณ์และความหมายสุดท้ายของประวัติศาสตร์นี้ ในที่สุดการยึดพระคริสตเจ้าเป็นศูนย์กลางหมายความว่า การสอนคำสอนมุ่งมั่นจะ“ถ่ายทอดสิ่งที่พระเยซูเจ้าทรงสอนเกี่ยวกับพระเจ้า มนุษย์ ความสุข ชีวิตด้านศีลธรรม ความตาย”^{^[7]} เหตุว่าสารแห่งพระวรสารมิได้มาจากมนุษย์ แต่เป็นพระวาจาของพระเจ้า การเน้นลักษณะพระคริสตเจ้าเป็นศูนย์กลางของสารนี้ช่วยส่งเสริมให้เกิดการติดตามพระคริสตเจ้าและความสนิทสัมพันธ์กับพระองค์

170. โดยอาศัยการรวบรวมความเชื่อของบรรดาปิตาจารย์ของพระศาสนจักร การสอนคำสอนและพิธีกรรมจึงทำให้เกิดวิธีเฉพาะในการอ่านและตีความพระคัมภีร์ ที่ยังคงรักษาคุณค่าที่สว่างไสวอยู่จนทุกวันนี้ คุณลักษณะของการนำเสนอพระบุคคลของพระเยซูเจ้าอาศัยธรรมล้ำลึกของพระองค์^{^[8]} หมายถึงการรวมเหตุการณ์สำคัญๆ ในชีวิตของพระองค์ที่เข้าใจกันในความหมายถาวรเชิงเทววิทยาและชีวิตฝ่ายจิต การเฉลิมฉลองธรรมล้ำลึกเหล่านี้ในวันฉลองต่างๆของปีพิธีกรรม และถูกนำเสนอในลักษณะภาพแบบที่ประดับตามวัดต่างๆ มากมาย การนำเสนอพระบุคคลของพระเยซูเจ้ารวมเอาข้อมูลทางพระคัมภีร์และธรรมประเพณีของพระศาสจักรเข้าไว้ด้วยกัน กล่าวคือ วิธีการอ่านพระคัมภีร์นี้มีคุณค่ายิ่งต่อการสอนคำสอน การสอนคำสอนและพิธีกรรมไม่เคยถูกจำกัดด้วยการอ่านหนังสือในพันธสัญญาเดิมและพันธสัญญาใหม่แบบแยกกัน ตรงกันข้าม การอ่านร่วมกันทั้งสองภาคแสดงให้เห็นว่าการตีความด้านภาษาศาสตร์ของพระคัมภีร์จะช่วยให้เข้าใจถึงความหมายของเหตุการณ์และงานเขียนซึ่งเล่าเรื่องราวประวัติศาสตร์แห่งความรอดหนึ่งเดียวนั้นได้ วิธีการตีความนี้ทำให้การสอนคำสอนมีความหมายที่ยั่งยืน ซึ่งยังตรงกับสภาพในทุกวันนี้ วิธีนี้ช่วยให้ผู้เติบโตในความเชื่อเข้าใจข้อเท็จจริงที่ว่ากับพระคริสตเจ้าไม่มีสิ่งใดในพันธสัญญาเดิมสูญหายไปเลย แต่ทุกสิ่งจะพบความสมบูรณ์ในพระองค์นั่งเอง

หลักเกณฑ์เชิงประวัติศาสตร์แห่งความรอดพ้น

171. ความหมายของพระนามของพระเยซูเจ้าที่ว่า “พระเจ้าทรงช่วยให้รอดพ้น” บ่งบอกว่าทุกสิ่งที่เกี่ยวข้องกับพระองค์ล้วนเป็นเรื่องของความรอดพ้น การสอนคำสอนไม่สามารถมองข้ามธรรมล้ำลึกปัสกา ซึ่งประทานความรอดพ้นแก่มนุษยชาติ อันเป็นรากฐานของศีลศักดิ์สิทธิ์ทุกประการและบ่อเกิดแห่งพระหรรษทานทั้งมวลได้ การไถ่กู้ การทำให้ชอบธรรม การทำให้เป็นอิสระการกลับใจ และการเป็นบุตรบุญธรรมของพระเจ้านั้นล้วนเป็นประเด็นหลักของพระคุณอันยิ่งใหญ่แห่งความรอดพ้น “‘แผนการแห่งความรอดพ้น’ จึงมีลักษณะตามประวัติศาสตร์ เนื่องจากแผนการนี้ได้ถูกกระทำสำเร็จผลแล้วในกาลเวลา... ด้วยเหตุนี้เองพระศาสนจักรจึงเริ่มต้นด้วยความสำนึกรู้ที่มีอยู่ ซึ่งพระศาสนจักรได้มาด้วยความพยายามเข้าใจในสารแห่งการช่วยให้รอดพ้น มี ‘ความทรงจำ’ เกี่ยวกับเหตุการณ์การช่วยให้รอดพ้นในอดีต และทำให้เหตุการณ์เหล่านั้นเป็นที่รู้จักในการถ่ายทอดสารแห่งคริสตชน หลังจากที่ได้พิจารณาเหตุการณ์แห่งการช่วยให้รอดพ้นที่มีอยู่มากมายแล้ว พระศาสนจักรจึงตีความเหตุการณ์ต่างๆ ในปัจจุบันอันจะเป็นประวัติศาสตร์ของมนุษย์ โดยที่พระจิตของพระเจ้ายังทรงเปลี่ยนแปลงภาพลักษณ์ของโลกนี้ใหม่อย่างต่อเนื่อง และพระศาสนจักรยังรอคอยการเสด็จมาขององค์พระผู้เป็นเจ้าด้วยความเชื่อ”^{^[9]} ดังนั้น การนำเสนอเรื่องความเชื่อจึงต้องพิจารณาถึงกิจการต่างๆ และพระวาจาซึ่งพระเจ้าทรงใช้เพื่อเปิดเผยพระองค์เองแก่มนุษยชาติ ผ่านทางเหตุการณ์สำคัญๆ ในพันธสัญญาเดิมในชีวิตของพระเยซูเจ้า พระบุตรพระเจ้า และในประวัติศาสตร์ของพระศาสนจักร

172. ด้วยพระอานุภาพของพระจิตเจ้า ประวัติศาสตร์ของมนุษยชาติจึงเป็นประวัติศาสตร์แห่งความรอดพ้นที่ต่อเนื่องมาในกาลเวลา ที่ซึ่งพระศาสนจักรก็เป็นส่วนหนึ่งในประวัติศาสตร์นี้ด้วย อันที่จริง พระเยซูเจ้า องค์พระผู้เป็นเจ้าทรงเปิดเผยว่า ประวัติศาสตร์นี้มีเป้าหมายชัดเจน เหตุเพราะมีการประทับของพระเจ้าอยู่ภายใน พระศาสนจักรซึ่งมุ่งหน้าจาริกสู่ความไพบูลย์ของพระอาณาจักรนั้น เป็นเครื่องหมายทรงประสิทธิภาพที่นำโลกไปสู่เป้าหมายสุดท้าย พระวรสารซึ่งเป็นหลักแห่งความหวังของทั่วโลกและของผู้คนในทุกสมัย ได้มอบวิสัยทัศน์ซึ่งทำให้เกิดความไว้วางใจในความรักของพระเจ้า ดังนั้น จึงต้องนำเสนอสารของคริสตศาสนาในความสัมพันธ์กับความหมายของชีวิตความจริง และศักดิ์ศรีของบุคคลเสมอ พระคริสตเจ้าเสด็จมาเพื่อความรอดพ้นของเรา และเพื่อเราจะได้มีชีวิตในความรอดพ้นนั้นอย่างสมบูรณ์ “ความจริงก็คือว่า มีแต่เฉพาะด้วยพระธรรมล้ำลึกแห่งการที่พระวจนาถต์ได้ทรงรับเอากายเท่านั้นที่ความลี้ลับของมนุษย์ได้เผยแสดงออกมา” (GS 22) โดยอาศัยการสอนคำสอน พระวาจาของพระเจ้าส่องสว่างชีวิตของมนุษย์ ทำให้ชีวิตมนุษย์มีความหมายสูงสุด และพระวาจานี้อยู่เคียงข้างเขาบนหนทางแห่งความงดงาม ความจริง และความดี

173. การประกาศเรื่องพระอาณาจักรของพระเจ้านั้นครอบคลุมไปถึงสารแห่งการช่วยให้บรรลุอิสรภาพและการพัฒนามนุษย์ให้เจริญก้าวหน้าด้วย ซึ่งเชื่อมโยงอย่างแน่นแฟ้นกับการดูแลรักษาและการรับผิดชอบต่อสิ่งสร้าง ความรอดพ้นที่พระเจ้าประทานให้และที่พระศาสนจักรประกาศนั้นเกี่ยวข้องกับทุกแง่มุมของชีวิตด้านสังคม ดังนั้น จึงจำเป็นต้องพิจารณาถึงความซับซ้อนของโลกปัจจุบันและความเชื่อมโยงภายในที่มีอยู่ระหว่างวัฒนธรรม การเมือง เศรษฐกิจการงาน สภาพแวดล้อม คุณภาพชีวิต ความยากจน ความวุ่นวายทางการเมือง และสงคราม^{^[10]} “พระวรสารมีเกณฑ์ของภาพรวมทั้งหมด และพระวรสารนี้จะไม่หยุดการเป็นข่าวดี ตราบใดที่เราไม่หยุดประกาศข่าวดีนี้แก่ทุกคน และไม่หยุดที่จะบังเกิดผล และรักษาทุกมิติของมนุษย์ไว้ จนกว่าจะได้นำชายหญิงทั้งหลายเข้าร่วมในงานเลี้ยงของพระอาณาจักรพระเจ้า”^{^[11]} กระนั้นก็ดี ที่ปลายสุดขอบฟ้าของการประกาศถึงความรอดพ้นนั้นคือชีวิตนิรันดรเสมอ เป็นที่ซึ่งความเพียรพยายามในการแสวงหาความยุติธรรมและความปรารถนาเห่งการเป็นอิสระจะพบความสำเร็จอย่างสมบูรณ์

หลักเกณฑ์แห่งความเป็นเอกของพระหรรษทานและความงดงาม

174. อีกหลักเกณฑ์หนึ่งของวิสัยทัศน์แห่งชีวิตคริสตชนก็คือ ความเป็นเอกของพระหรรษทาน การสอนคำสอนทั้งหมดต้องเป็น “การสอนคำสอนเรื่องพระหรรษทาน เพราะเราจึงได้รับความรอดพ้นอาศัยพระหรรษทาน และพระหรรษทานยังช่วยให้เราทำงานบังเกิดผลสำหรับชีวิตนิรันดร”^{^[12]} ดังนั้น การสอนเรื่องความจริงจึงเริ่มจากความคิดสร้างสรรค์ของพระเจ้า และต่อเนื่องไปด้วยการตอบของมนุษย์ซึ่งมาจากการฟังและเป็นผลของพระหรรษทานเสมอ “ชุมชนแห่งผู้ประกาศพระวรสารมีประสบการณ์ว่าพระเจ้าทรงเป็นผู้ริเริ่ม พระองค์ทรงนำพวกเขาไปในความรัก (เทียบ 1ยน 4:19) และด้วยเหตุนี้ผู้ประกาศพระวรสารจึงมุ่งไปข้างหน้า”^{^[13]} ถึงแม้จะตระหนักว่าผลของการสอนคำสอนนั้นไม่ขึ้นกับความสามารถในการวางแผนและการปฏิบัติงานก็จริง แต่ก็แน่นอนว่าพระเจ้าทรงเรียกร้องให้เราร่วมมือกับพระหรรษทานของพระองค์ และทรงเชื้อเชิญเราให้ใช้พละกำลังทั้งหมดในในการรับใช้พระอาณาจักร ทั้งในด้านสติปัญญาและในการจัดกิจกรรมที่จำเป็นสำหรับงานด้านคำสอน

175. “การประกาศพระคริสตเจ้า หมายถึงการแสดงให้เห็นว่า การเชื่อในพระองค์และการติดตามพระองค์นั้นมิได้เป็นเพียงแค่สิ่งจริงแท้และถูกต้องเท่านั้น แต่ยังเป็นสิ่งงดงาม สามารถเติมเต็มชีวิตด้วยความงดงามใหม่ และเป็นความชื่นชมยินดีที่ลึกซึ้ง แม้ในปัญหาความทุกข์ยาก”^{^[14]} การสอนคำสอนจำเป็นต้องถ่ายทอดความงดงามของพระวรสารอยู่เสมอ ที่ดังก้องจากพระโอษฐ์ของพระเยซูเจ้าแก่ทุกคน คือ คนยากจน คนธรรมดา คนบาป คนเก็บภาษีและโสเภณี ให้พวกเขารู้สึกว่าได้รับการต้อนรับ เข้าใจ ได้รับความช่วยเหลือ เป็นผู้รับเชิญและรับการอบรมจากองค์พระผู้เป็นเจ้าเอง อันที่จริง การประกาศถึงความรักที่เปี่ยมด้วยความเมตตาและไม่หวังผลตอบแทนของพระเจ้า ซึ่งแสดงออกมาอย่างเต็มเปี่ยมในองค์พระเยซูคริสตเจ้า ผู้ทรงสิ้นพระชนม์และกลับคืนพระชนมชีพนั้น เป็นหัวใจของการประกาศข่าวดีแรกเริ่ม (Kerygma) มีบางด้านของสารแห่งพระวรสารที่ตามปกติแล้วยอมรับค่อนข้างยาก เฉพาะอย่างยิ่งในส่วนที่พระวรสารเรียกร้องสู่การกลับใจและการยอมรับรู้ถึงบาป ทว่าก่อนอื่นใด การสอนคำสอนมิใช่เป็นการนำเสนอด้านศีลธรรม แต่เป็นการประกาศถึงความงดงามของพระเจ้า ซึ่งเราสามารถสัมผัสกับประสบการณ์นี้ได้ด้วยหัวใจและสติ อันนำสู่การเปลี่ยนแปลงชีวิตได้^{^[15]}

หลักเกณฑ์แห่งพระศาสนจักร (ecclesiality)

176. “ความเชื่อมีลักษณะของชุมชนพระศาสนจักรเป็นสำคัญ เป็นการประกาศยืนยันจากภายในพระกายของพระคริสตเจ้า ซึ่งเป็นชุมชนแห่งความเชื่อที่เห็นเป็นรูปธรรม”^{^[16]} อันที่จริง “เมื่อการสอนคำสอนถ่ายทอดเกี่ยวกับพระธรรมล้ำลึกของพระคริสตเจ้า ความเชื่อของประชากรพระเจ้าทั้งหมดจึงก้องอยู่ในสารแห่งการสอนคำสอนตลอดช่วงเวลาของประวัติศาสตร์ โดยที่ความเชื่อซึ่งบรรดาอัครสาวกได้รับจากองค์พระคริสตเจ้าเองและอยู่ภายใต้การดำเนินงานของ พระจิตเจ้า เป็นความเชื่อที่บรรดามรณสักขีได้เป็นพยานยืนยันและยังคงเป็นพยานยืนยันถึงความเชื่อนี้ด้วยโลหิตของพวกเขา เป็นความเชื่อที่นักบุญทั้งหลายได้ดำเนินชีวิตอย่างลึกซึ้ง เป็นความเชื่อของบรรดาปิตาจารย์และนักปราชญ์ทั้งหลายของพระศาสนจักรผู้ซึ่งสอนเรื่องนี้อย่างหลักแหลม เป็นความเชื่อที่บรรดาธรรมทูตได้ประกาศอย่างไม่หยุดหย่อน เป็นความเชื่อของนักเทววิทยาทั้งหลายผู้ซึ่งช่วยให้เราเข้าใจความเชื่อนี้ดีขึ้น เป็นความเชื่อของบรรดาผู้อภิบาลซึ่งเก็บรักษาความเชื่อด้วยความตั้งใจอย่างมากและด้วยความรัก และตีความอย่างถูกต้องจริงๆ อันที่จริงแล้วในการสอนคำสอนก็มีความเชื่อของบรรดาผู้ที่เชื่อและยอมให้พระจิตเจ้าเป็นผู้นำทางของพวกเขา”^{^[17]} ยิ่งไปกว่านั้น การสอนคำสอนริเริ่มนำบรรดาผู้ที่เชื่อให้เข้าสู่ธรรมล้ำลึกแห่งการสนิทสัมพันธ์ ไม่เพียงแต่ในความสัมพันธ์กับพระบิดาเจ้า อาศัยพระคริสตเจ้า ในองค์พระจิตเจ้าเท่านั้นแต่ในชุมชนของบรรดาผู้ที่เชื่อด้วยโดยกิจการของพระจิตเจ้าองค์เดียวกันการสอนคำสอนให้การอบรมในเรื่องความสนิทสัมพันธ์ด้วยการดำเนินชีวิตในพระศาสนจักรและในฐานะที่เป็นพระศาสนจักร

หลักเกณฑ์แห่งความเป็นหนึ่งเดียวและความครบครันของความเชื่อ

177. ความเชื่อที่ถ่ายทอดโดยพระศาสนจักรนั้นมีเพียงหนึ่งเดียว แม้บรรดาคริสตชนจะกระจายอยู่ทั่วโลก แต่ก็รวมเป็นประชากรเดียวกัน การสอนคำสอนก็เช่นกัน แม้ใช้การอธิบายเรื่องความเชื่อด้วยภาษาตามวัฒนธรรมที่แตกต่างกันอย่างหลากหลาย ต่างก็ยืนยันถึงศีลล้างบาปและความเชื่อเดียวกัน (เทียบ อฟ 4:5) “ผู้เป็นศิษย์ของพระคริสต์ย่อมมีสิทธิ์ที่จะได้รับพระวาจาแห่งความเชื่อแบบครบถ้วนสมบูรณ์ ทั้งในด้านของความครบถ้วน ความสมบูรณ์ และด้านความชัดเจนความมีชีวิตชีวา ไม่ใช่อยู่ในรูปตกๆ หล่นๆ มีการแปลงปน หรือแบบย่นย่อ ทั้งนี้เพื่อให้คารวกิจตามความเชื่อของพวกเขาบรรลุผลอย่างสมบูรณ์”^{^[18]} ดังนั้น หลักเกณฑ์พื้นฐานของการสอนคำสอนคือการถ่ายทอดสารอย่างครบถ้วน โดยหลีกเลี่ยงการนำเสนอแบบเป็นส่วนๆ หรือแบบที่แตกแยกออกไป อันที่จริง พระคริสตเจ้ามิได้ประทานความรู้ลับๆ บางอย่างให้แก่ผู้เลือกสรรที่ทรงโปรดปรานเพียงบางคนเท่านั้น แต่คำสอนของพระองค์นั้นมีไว้เพื่อทุกคน ในสัดส่วนที่แต่ละคนจะสามารถน้อมรับไว้ได้

178. การนำเสนอความจริงแห่งความเชื่ออย่างครบถ้วนนั้นต้องคำนึงถึงหลักเกณฑ์ของลำดับชั้นแห่งความจริงด้วย (เทียบ UR 11) อันที่จริง “ความจริงทุกประการที่ถูกเปิดเผยนั้น ล้วนมีต้นธารจากพระเจ้า และผู้คนรับไว้ด้วยความเชื่อเดียวกัน แต่มีความจริงบางประการที่สำคัญมากกว่า เพื่อแสดงถึงแก่นของพระวรสารอย่างชัดเจนมากขึ้น”^{^[19]} เอกภาพแห่งความเชื่อนี้เป็นพยานถึงสาระสำคัญสูงสุด และทำให้ความเชื่อนี้ได้รับการประกาศและสอนได้ในทันทีโดยปราศจากการลดทอนหรือย่นย่อลงไป ถึงแม้การสอนเรื่องความจริงจะต้องเป็นไปตามลำดับขั้นตอนและประยุกต์ให้เข้ากับบุคคลและสภาพแวดล้อม แต่ก็ต้องไม่ขัดกับความเป็นเอกภาพและธรรมชาติของความจริงดังกล่าว

^{^[4]} GDC 141; และเทียบ CCC 169

^{^[5]} EG 41

^{^[6]} CCC 234

^{^[7]} GDC 98

^{^[8]}เทียบ CCC 512 ff.

^{^[9]} GDC 107

^{^[10]} เทียบ พระสมณสาส์น Laudato si’, 17-52

^{^[11]} EG 237

^{^[12]} CCC 1697

^{^[13]} EG 24

^{^[14]} EG 167

^{^[15]} EG 165 นำเสนอเล็กน้อยเกี่ยวกับ “องค์ประกาอบของการประกาศที่จำเป็นที่สุดในปัจจุบัน”